Vandaag ontving collega Bob Götte op de jaarlijkse onderzoeksdag van Inholland de publieksprijs voor zijn onderzoek naar een peerreviewscenario voor het afstudeertraject van de opleiding Communicatie. Bob deed zijn onderzoek in kader van zijn masterthesis Leren & Innoveren uit 2015. Het scripten van peerreview is één van de thema’s die centraal staan in de onderzoekslijn Teaching, Learning & Feedback van het lectoraat TLT. Hoewel peerreview het leerproces goed kan ondersteunen is dit geen vanzelfsprekendheid, stelt Bob. Er dient sprake te zijn van een beredeneerde inzet van peerreview wil deze effectief zijn. En daar speelt technologie een belangrijke rol.
Doel
Het doel van het onderzoek was via een ontwerpgerichte aanpak zoeken naar kenmerken van een peerreviewscenario voor het afstudeertraject van de opleiding Communicatie, waarbij het eerste prototype is geëvalueerd. Bob spreekt over een scenario: een schematische en stapsgewijze procesbeschrijving van de student- en docentactiviteiten die noodzakelijk zijn om het peerreviewproces adequaat te laten verlopen. De context is het werken in afstudeerkringen. In een afstudeerkring participeren een aantal studenten met hun eigen individuele opdracht van het afstudeeronderzoek en een afstudeerbegeleider. De meerwaarde van zo’n kring is dat studenten elkaar kunnen ondersteunen bij dat afstudeeronderzoek, en dat de afstudeerbegeleider zijn begeleidingsactiviteiten efficient kan organiseren voor een hele groep. Een strategie die dan vaak wordt toegepast is het betrekken van studenten bij het feedbackproces, en mits goed georganiseerd kan dit het leerproces verbeteren. We spreken dan over peerreview, een leeractiviteit waarbij een student het werk van zijn medestudent voorziet van formatieve feedback met als doel het leerproces wederzijds te ondersteunen.
Rationale
Peerreview betreft dus een activerende en collaboratieve werkvorm waar studenten informatie ontvangen van mede-studenten die bijdraagt aan de kennisconstructie van de student. Peerreview leidt tot diepgaand leren van de student, met name bij het deel reviewen van een product van een medestudent. Het proces van peerreview dwingt de reviewer om te reflecteren op zijn eigen domeinkennis, en het wegwerken van kennisdiscrepanties. Reflecteren op werk van anderen helpt jezelf. De gereviewde dient het zelfde te doen door de ontvangen feedback kritisch te beoordelen om deze vervolgens te verwerken. De student dient te profiteren van de meerwaarde van verschillende perspectieven met hopelijk als resultaat dat de kwaliteit van het product omhoog gaat. Door een dergelijke reflectie te stimuleren draagt peerreview ook bij aan de zelfregulatie van leren.
Het is wel van belang dat er sprake is van een relatieve symmetrie tussen studenten als het gaat om kennisniveau, uit te voeren activiteiten en gemeenschappelijk doel. De afstand tussen studenten is vaak kleiner dan tussen student en begeleider, voor studenten is het vaak makkelijker om feedback van elkaar te begrijpen en te accepteren.
Verder kan peerreview de aandacht van de studenten richten op aspecten van de opdracht door vooraf de feedbackcriteria te bespreken en bijdragen aan begripsvorming. Bob benoemt de complementaire werking van peer- met expertreview. Peerfeedback kan leiden tot situaties waar studenten elkaar het bos in sturen door het geven van slechte feedback. Daarom is het belangrijk dat een begeleider het proces en de kwaliteit van peerreview bewaakt. Expertfeedback die volgt op peerfeedback, om vervolgens verschillen en overeenkomsten te bespreken, leidt tot ondersteuning van het leerproces van de student.
Het is aan de begeleider de taak om de interactie tussen de studenten te optimaliseren en is daarmee bepalend voor de effectiviteit van de peerreview. Hij dient o.a. zorg te dragen voor een goede atmosfeer en moet peerreview activiteiten plannen dat ze relevant zijn voor studenten en dat er voldoende tijd is om een en ander te verwerken. De begeleider moet ook nagaan hoe de feedback is verwerk en of de feedback daadwerkelijk heeft bijgedragen aan het leerproces.
Technologie
De inzet van ICT maakt het mogelijk om peerreview plaats- en tijdsonafhankelijk uit te voeren, waardoor studenten flexibeler zijn in het geven en ontvangen van feedback. Het idee erachter is dat studenten zelf het tijdsstip van feedback geven kunnen bepalen, met aandacht de feedback kunnen formuleren waardoor de kwaliteit van de feedback omhoog gaat. Schriftelijk formuleren van feedback versterkt de kwaliteit. Op afstand feedback geven maakt het ook eenvoudiger om zakelijker te formuleren. In het scenario van Bob wordt het proces van peerreview ondersteund door de workshop module in Moodle. Studenten hebben altijd toegang tot de feedback van hun peers, en het stelt ze in staat om meer regie te nemen over hun eigen leerproces. De workshop functie in Moodle helpt de begeleider in het organiseren en monitoren van de peerreview. Echter, dat vraagt van de begeleider wel specifieke vaardigheden om studenten binnen de digitale leeromgeving te activeren en te motiveren, en om het proces goed te structureren.
Scenario
In de fase van vooronderzoek heeft Bob allerlei ontwerpeisen met betrekking tot functionele eisen, gebruikerseisen, randvoorwaarden en ontwerp beperkingen verzameld. Op basis hiervan is een eerste prototype van het peerreview scenario gemaakt voor de afstudeerkring. Dit prototype is op basis van een screening (zie evaluatie matchboard) geëvalueerd, en dat heeft een verbeterd prototype opgeleverd. Het scenario is nogal gedetailleerd, dus ik verwijs hier even naar de masterthesis van Bob met daarin het stroomschema/scenario. Het scenario betreft de volgordelijkheid van peerreview activiteiten, met daarachter de rationale voor docenten en studenten, waarbij onderscheid wordt gemaakt in synchrone activiteiten (de kringbijeenkomsten) en a-synchrone activiteiten (het online organiseren van peerreview): een beschrijving van de leeromgeving en de interacties die daar plaatsvinden.
Bevindingen en aanbevelingen
Bob komt tot de conclusie dat het scenario gebruikt kan worden als leidraad bij het voorbereiden en organiseren van peerreview- en begeleidingsactiviteiten en dat de bijbehorende rationale kan worden ingezet om docenten hierbij te ondersteunen en te motiveren. Verder doet Bob een aantal aanbevelingen:
- Train docenten in het begeleiden van peerreviewprocessen;
- Studenten moeten peerfeedback leren geven en dienen daarin zelfsturend te worden. Ook dit vraagt aandacht voor training;
- Planning peerreviewactiviteiten zo dat deze niet gelijk of kort op expertreviews of beoordelingsmomenten wordt georganiseerd, studenten hebben de tijd nodig om de feedback te verwerken;
- Timing van peerreview is belangrijk zodat de opbrengsten relevant zijn voor de student;
- Docenten hebben tijd nodig om het peerreviewproces te volgen en evt. bij te sturen;
- Kijk goed naar concurrerende leeractiviteiten omdat de motivatie voor peerreview daardoor beïnvloed kan worden;
Ten slotte
Het is een relevant onderzoek voor alle opleidingen die werken met afstudeerkringen, maar de thesis is ook een prachtig voorbeeld van ontwerpgericht onderzoek. Methodologisch is Bob zeer zorgvuldig te werk gegaan.
Het peerreviewscenario is dit studiejaar in de praktijk uitgevoerd, hoewel niet in de context van afstudeerkringen (maar wel in de voorbereidende fase van afstudeerkringen) en heeft ook als basis gediend voor de andere onderzoeksprojecten dit studiejaar in de onderzoekslijn Teaching, Learning & Feedback. We zijn de bevindingen van deze onderzoeken nu aan het rapporteren. To be continued, een keer.
Gebruikte bronnen:
Fransen, J. (2015). Inspiratiedag HTRO Feedback en scripting peerreview (PowerPoint slides).
Götte, B. (2016). Cirkelen rond peerreview. Een ontwerpgericht onderzoek naar een scenario voor de inzet van peerreview in de afstudeerfase van de hogere beroepsopleiding Communicatie van Hogeschool Inholland Diemen. Geraadpleegd op https://hbo-kennisbank.nl/record/oai:repository.samenmaken.nl:smpid:57221
Götte, B., Fransen, J. & Swager, P. (2016). Peerreview ter ondersteuning van het leerproces in de afstudeerfase. In Praktijkgericht onderzoek inspireert (pp. 43-52). Hogeschool Inholland.
Hoi Jeroen!
Ik kwam op je post via een tip van Wilfred Rubens.
Heb jij voor mij een leesbare versie van de afbeelding in de post?
Ha Mirjam, in de post staat een link naar de thesis van Bob, daar tref je de leesbare versie!